Μία πύρινη λαίλαπα μαίνεται 30 χιλιόμετρα πιο μακριά από το μέρος- κάπου στα παράλια της Βαλτικής -που παραθερίζουν οι τέσσερις νεαροί ήρωες της ταινίας μας. Ο Λέον, ο Φέλιξ, η Νάντια και ο Ντέιβιντ εραστής της τελευταίας, δείχνουν να μην ανησυχούν ιδιαίτερα, παρά τις προειδοποιήσεις των αρχών και παρά το γεγονός ότι η φωτιά, η οποία έχει απλωθεί στα δάση της βορειοανατολικής Γερμανίας βρίσκεται εκτός ελέγχου. Από μακριά ο ουρανός είναι κόκκινος όμως το βλέμμα αποστρέφεται από αυτόν και έλκεται από τη θέα της θάλασσας. Ο μικρόκοσμος των ηρώων μας, δείχνει να μένει ανεπηρέαστος, ατάραχος από μία τεράστια καταστροφή που συντελείται γύρω του. 

Είναι αδιαφορία; Είναι ο εφησυχασμός του ότι οι καταστροφές και οι μεγάλες ανατροπές της ζωής μας βρίσκονται πάντα μακριά από εμάς; Είναι η έπαρση της νιότης που δεν αφήνει τους ήρωές μας να αντιληφθούν τις πραγματικές διαστάσεις των προβλημάτων; Μία έπαρση που αποδίδει τεράστιες διαστάσεις στα προσωπικά προβλήματα οδηγώντας το άτομο στο να αμελεί να ασχοληθεί με ό,τι συμβαίνει έξω από το "εγώ" του; Οι απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα, αλλά και τα ίδια τα ερωτήματα εξαρτώνται φυσικά από την οπτική αυτού που τα θέτει καθώς και αυτού που απαντά. Και θα μπορούσαν να διατυπωθούν και άλλα ερωτήματα και να δοθούν απαντήσεις μέσα από τις οποίες θα ασκούταν μία δριμεία κριτική σχετικά με την αδιαφορία των νέων που θα συνοψίζονταν στο "εδώ ο κόσμος καίγεται και αυτοί στην κοσμάρα τους", αν ο σκηνοθέτης της ταινίας, ο Γερμανός Κρίστιαν Πέτζολντ, δεν μας έβαζε "φρένο" εξαρχής στην ευκολία με την οποία μπορούμε να κρίνουμε και κυρίως να κατακρίνουμε. 

Ένας από τους πρωτεργάτες της "Σχολής του Βερολίνου", οι Γάλλοι κριτικοί την αποκαλούν "Νέο Κύμα του Γερμανικού Κινηματογράφου" ο Κρίστιαν Πέτζολντ (Barbara, Τραγούδι του Φοίνικα, Transit, Η νύμφη του νερού) δεν θα μπορούσε, όπως είναι φυσικό, να αποκλίνει από τα χαρακτηριστικά αυτής της σχολής που οι δημιουργοί-σκηνοθέτες κοιτούν τους ήρωές τους κατάματα προβάλλοντας τον εσωτερικό τους κόσμο με τρόπο που ο εξωτερικός κόσμος να γίνεται απόηχος του "μέσα". Ο Πέτζολντ βασίζει την αφήγησή του στην αίσθηση ότι ζούμε σε έναν κόσμο ανολοκλήρωτο , ανοιχτό προς το αλλού. Και αυτό το πετυχαίνει με τη λιτή αφαιρετική αφήγηση, την αισθητική ακρίβεια που αποδίδεται από τα εξαιρετικά γκρο των ηρώων του, που αποτελούν τους εκφραστές της νέας γενιάς, που μπορεί να έχει παγιδευτεί σε μια μελαγχολική παθητικότητα, ωστόσο όμως εξακολουθεί να ονειρεύεται και να αναζητά κάτι που θα την απελευθερώσει από την εσωτερική και εξωτερική αποπνικτική πραγματικότητα. Η πυρκαγιά μαίνεται σε όλα τα πεδία. Και μέσα και έξω. Το πώς θα αντιμετωπιστεί είναι το ζητούμενο της προσπάθειας του δημιουργού, που στην ταινία του η αλληγορία συμβαδίζει με την πραγματικότητα. Οι εσωτερικές απειλές μπαίνουν στην ίδια ζυγαριά με τις εξωτερικές και η μεταξύ τους διάδραση θέτει τα θεμέλια της δημιουργίας μιας νέας οπτικής όπου το έξω δεν μπορεί να αγνοείται και να αφήνει ανεπηρέαστο ό,τι διαδραματίζεται στον εσωτερικό κόσμο του καθενός. Το νερό στη "νύμφη του νερού" και η φωτιά στον "κόκκινο ουρανό" αποτελούν τα δομικά στοιχεία της αφήγησης που ο ρόλος τους είναι διττός. Μπορεί να σε καταστρέψουν μπορεί όμως και μέσα από αυτά να ξαναγεννηθείς να αντικρίσεις τη ζωή με άλλα μάτια να αντικρίσεις καταστάσεις που πριν αγνοούσες ή αρνιόσουν να δεις, να καταπολεμήσεις τους φόβους σου και να επιχειρήσεις εκείνο το άνοιγμα που θα σε οδηγήσει στη δημιουργία καλύτερων κόσμων.

Ο βασικός μας ήρωας, ο Λέον είναι ο αντικοινωνικός συγγραφέας που το μόνο που τον απασχολεί είναι η επιβράβευσή για ό,τι γράφει και όχι το τι γράφει. Εδώ μπαίνουν στο στόχαστρο της ταινίας και οι διανοητές που ζουν έξω από την κοινωνική πραγματικότητα παρόλο που προσπαθούν να αντλήσουν από αυτήν, ελλείψει όμως των βασικών συνεκτικών δεσμών ανάμεσά τους. Ο Λέον είναι ο επηρμένος συγγραφέας που προσπαθεί να εκφράσει λογοτεχνικά τις εμπειρίες των ηρώων του, όταν ο ίδιος στην πραγματική του ζωή απέχει εντελώς από αυτές, κουβαλώντας μέσα του ένα πλήθος ανασφαλειών και φόβων αποτυχίας που τον καθηλώνουν σε μία στάση ζωής που πνίγει και τον ίδιο, από την οποία όμως δεν μπορεί εύκολα να αποδράσει. Η ψυχρή ματιά της κάμερας, περισσότερο στοχαστική παρά διεισδυτική, αντανακλά τους λαβύρινθους της σκέψης του που αρχίζει να τροποποιείται μέσω της ύφανσης των σχέσεων και των δεσμών που σιγά σιγά δημιουργούνται με τη συνδρομή φυσικά των ηρώων που τον πλαισιώνουν και που βρίσκονται εκεί, όχι για να κατακρίνουν τη στάση του, αλλά για να επισημάνουν το τέλμα στο οποίο οδηγεί η αποκοπή από το κοινωνικό περιβάλλον, αλλά και ο κάθε είδους εγκλεισμός. 

Μία "ήσυχη" ταινία χωρίς δραματουργικές  εντάσεις, που μας κρατά όμως σε μία διαρκή εσωτερική ένταση και αγωνία υπό την απειλή μίας φωτιάς που όλο και ζυγώνει. Μιας φωτιάς, τις καταστροφικές συνέπειες της οποίας οι ήρωες διαισθάνονται, αλλά δεν βιώνουν μέχρις ότου το αναπόφευκτο αυτών των καταστροφών βιωθεί ως μέρος μιας πραγματικότητας πολλαπλών όψεων, η θέαση των οποίων αφήνει ανοιχτά παράθυρα. Παράθυρα διαφυγής και ανασύστασης ενός κόσμου που η προδιαγεγραμμένη του πορεία μπορεί και να ανατραπεί... 

Βέβαια μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής ένωσης οι συνθήκες ζωής της Κούβας έγιναν πολύ δύσκολες, αφού οι εμπορικές σχέσεις των δύο χωρών διαλύθηκαν σχεδόν, με αποτέλεσμα ο λαός να σφίγγει όλο και πιο πολύ το ζωνάρι, τα καύσιμα να είναι ελάχιστα, τα ράφια στα super market σχεδόν άδεια. Αυτό όμως δεν παρεμπόδισε το πρόγραμμα της διεθνιστικής αλληλεγγύης της Κούβας, κάτι στο οποίο μας έχει συνηθίσει ο λαός αυτός, που συνέχισε το πρόγραμμα παροχής ιατρικής βοήθειας στα παιδιά του Τσέρνομπιλ, φτιάχνοντας το νοσοκομείο Ταράρα, κοντά στην Αβάνα έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο που τα έκανε να νιώθουν ότι βρίσκονται σε έναν ζεστό περιβάλλον που δεν κάλυπτε μόνο τις ιατρικές τους ανάγκες, αλλά όλες τις κοινωνικοσυναισθηματικές ανάγκες ενός παιδιού.

Σε ερώτηση σχετική με το πού έβρισκε τα χρήματα (350 εκατομμύρια δολάρια μόνο σε φάρμακα κόστισε η θεραπεία των παιδιών αυτών κατά τη διάρκεια του προγράμματος) μια χώρα που στην πραγματικότητα μετά την κατάρρευση και της Σοβιετικής ένωσης, οικονομικά βρέθηκε εντελώς μόνη της, ο γενικός συντονιστής του προγράμματος Χούλιο Μεντίνα στην εφημερίδα Γκράνμα είχε δώσει την εξής απάντηση:

Και αυτό ακριβώς κάνει ο Μαλίν, o ήρωας της ταινίας "Ένας μεταφραστής" που το κεντρικό της θέμα αναφέρεται σε αυτό το κεφάλαιο της ιστορίας της Κούβας. Μίας ταινίας που η μυθοπλασία της, στηρίζεται σε αληθινά γεγονότα.

Στον Μαλίν, και σε άλλους λίγους καθηγητές της Ρωσικής Λογοτεχνίας στην Αβάνα, ανατίθεται από την κυβέρνηση μία εργασία για την οποία δεν ήταν καθόλου προετοιμασμένοι οι ίδιοι. Να λειτουργήσουν ως μεταφραστές, μεταξύ των Ρωσόφωνων θυμάτων του Τσέρνομπιλ και των κουβανών ιατρών τους. Στο νοσοκομείο που βρίσκεται ο Μαλίν, του ανατίθεται ο παιδικός θάλαμος. Δεν έχει προηγηθεί κανενός είδους μετάβαση. Από τα έδρανα του πανεπιστημίου όπου διδάσκει ρώσικη λογοτεχνία βρίσκεται αντιμέτωπος με το αληθινό δράμα των παιδιών του Τσέρνομπιλ. Βέβαια σε αυτές τις περιπτώσεις η προετοιμασία για μια τέτοια δουλειά και η ομαλή μετάβαση είναι ψιλά γράμματα. Για τον απλούστατο λόγο ότι κανένας και πρώτα απ’ όλα τα θύματα αυτής της πυρηνικής καταστροφής δεν ήταν προετοιμασμένα για τα επακόλουθα της ζωής τους. 

Γρήγορα λοιπόν ο Μαλίν συνειδητοποιεί ότι βρίσκεται αντιμέτωπος με μια εφιαλτική κατάσταση την οποία οφείλει να διαχειριστεί. Και αυτό πράττει. Πώς; Μοιράζεται και αυτός αυτό που έχει. Και αυτό που έχει είναι ένα τεράστιο ψυχικό απόθεμα. Που το συνειδητοποιεί σταδιακά και όχι ανώδυνα, περνώντας και ο ίδιος από πολλές δύσκολες ψυχικές δοκιμασίες. Είναι η ανθρωπιά του. Που τη μοιράζεται. Και όσο τη μοιράζεται εκείνη δεν στερεύει ποτέ. Τροφοδοτείται από την ευεργετική επίδραση που ασκεί πάνω στα παιδιά. Που πολλά από αυτά γνωρίζουμε ότι δεν θα ζήσουν. Αλλά που όσο ζουν "αναπνέουν". Δίνει ζωή στα παιδιά του Τσέρνομπιλ . Είναι ο "γιατρός" που γιατρεύει τις ψυχές τους. Είναι ο αληθινός τους δάσκαλος.

Διεγείρει τη φαντασία τους και μέσα από αυτήν τα παιδιά δραπετεύουν από τον εφιάλτη της αρρώστιας τους, από τις συνεχόμενες χημειοθεραπείες, από τις ακτινοβολίες, από τον αφόρητο πόνο. Δεν θέλουν και πολύ τα παιδιά σε όσο δύσκολες συνθήκες και αν βρίσκονται να οδηγηθούν στην προσωπική τους έκφραση και δημιουργία αξιοποιώντας τα εκφραστικά μέσα που κάποιος είναι εκεί για να τους τα κινητοποιήσει. Και αυτό ακριβώς κάνει ο Μαλίν. Καταφέρνει να προκαλέσει μνημονικές ανακλήσεις, συνειρμούς και να κάνει τα παιδιά να ανταποκριθούν συναισθηματικά στο κάλεσμά του. Ένα κάλεσμα που τα απομακρύνει από τον φυσικό θάνατο που παραμονεύει σε κάθε λεπτό της ζωής τους. Μέσα από το παιχνίδι της δημιουργίας εικόνων, λέξεων, μιας δημιουργίας που νοηματοδοτεί την ύπαρξη αυτών των παιδιών και που αναπτερώνει το ηθικό τους. 

Είναι ο δάσκαλός τους που τους ανοίγει δρόμους έκφρασης. Τους διαβάζει παραμύθια που τους μεταφέρουν σε ονειρικούς τόπους, με καταπράσινες κοιλάδες και τρεχούμενα νερά. Αυτούς τους κόσμους που θα πρεπε να ζουν, που θα πρεπε να ζει το κάθε παιδί αυτού του πλανήτη. Τους προσκαλεί να εκφράσουν με όποιο τρόπο επιθυμεί το καθένα, είτε μέσω του γραπτού λόγου είτε μέσω της ζωγραφικής είτε μέσω των κατασκευών τους τον δικό τους κόσμο, τα δικά τους θέλω, τις δικές τους επιθυμίες, τις δικές τους αγάπες. 

Ανακαλύπτουμε μαζί με τον Μαλίν, μέσα από τις παιδικές ζωγραφιές φτιαγμένες πίσω από τους κλειστούς παγερούς τοίχους του νοσοκομείου, τη δύναμη της πραγματικής τέχνης. Αυτής που απορρέει από την ανάγκη έκφρασης, μιας έκφρασης που αποτελεί το "οξυγόνο" του δημιουργού. Που χωρίς αυτό ο ψυχικός θάνατος θα επέλθει . Και δεν αντέχεται ο ψυχικός θάνατος όσο ζεις, όπως κι αν ζεις. Κι αυτό είναι που συνειδητοποιεί ο Μαλίν που αφήνει την άνετη οικογενειακή του ζωή και ρίχνεται στη μάχη να προσφέρει όσο μπορεί σε αυτά τα παιδιά. Μπαίνει στον κόσμο τους και κατακλύζεται από αυτόν. 

Από εδώ και πέρα η ζωή του δεν θα είναι ποτέ όπως παλιά. Η αποστασιοποίησή του από τη δική του οικογένεια έρχεται σταδιακά μέχρι το σημείο της ρήξης. Δεν είναι που δεν αγαπά τη γυναίκα του και το παιδί του. Είναι που δεν μπορεί να διώξει από το μυαλό του τα παιδιά του Τσέρνομπιλ. Είναι που δεν μπορεί να δει τη δουλειά του στο νοσοκομείο σαν μία απλή δουλειά, σαν μία διεκπεραιωτική υπόθεση και να μεταμορφωθεί σε έναν άλλον άνθρωπο στο σπίτι, ξεχνώντας αυτά που έχει βιώσει στο νοσοκομείο. Δεν μπορεί. Τα κουβαλάει μαζί του όλο το εικοσιτετράωρο . Κουβαλάει την απόγνωση στα μάτια των παιδιών, τη θλίψη τους την άνιση μάχη τους με τη ραδιενέργεια και την μεγάλη λαχτάρα τους για ζωή. Κουβαλάει την απόγνωση στο βλέμμα των γονιών τους, την τεράστια αγωνία ζωγραφισμένη στο πρόσωπό τους, που περιμένουν να ακούσουν έστω και ελάχιστα ενθαρρυντικά λόγια από τους γιατρούς. Κουβαλάει την ανημπόρια τους. 

Είναι που στο πρόσωπο του παιδιού του αντικρίζει τα πρόσωπα των παιδιών του νοσοκομείου. Και επιλέγει να σώσει αυτά που κινδυνεύουν. Γιατί το δικό του παιδί δεν ζει την κόλαση αυτών των παιδιών. Και κυρίως γιατί τα παιδιά αυτά δεν επέλεξαν να βρεθούν σε αυτή την κατάσταση. 

Χωρίς κανέναν μελοδραματισμό με μια πολύ ευαίσθητη, τρυφερή και ανθρώπινη ματιά οι αδελφοί Ροντρίγο και Σεμπάστιαν Μπαριούσο μάς παραδίδουν μια ταινία , αποτίoντας φόρο τιμής στον πατέρα τους (η ταινία είναι βασισμένη στην αληθινή ιστορία του πατέρα των δύο σκηνοθετών) τον ήρωα στα μάτια των παιδιών του Τσέρνομπιλ , αλλά και τον ήρωα τελικά στα δικά τους μάτια, αποδεικνύοντάς μας ότι η ανθρωπιά δεν γνωρίζει βιολογικούς δεσμούς, δεν κλείνεται σε καλούπια, δεν εγκλωβίζεται σε στενούς περιχαρακωμένους τοίχους, αλλά διαχέεται, μοιράζεται και εκεί στο μοίρασμα αποδεικνύεται στην πράξη η τεράστια δύναμή της. 

Η ταινία "Ένας μεταφραστής" ήταν η επίσημη πρόταση της Κούβας για το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας 2020 και είναι μία ταινία που αναδεικνύει για μία ακόμη φορά ότι σωστός κινηματογράφος είναι αυτός που αντιλαμβάνεται τον άνθρωπο μέσα από τον κόσμο που τον περιβάλλει. Είναι ο κινηματογράφος που δεν μας φέρνει σε επαφή μόνο με την πραγματικότητα, αλλά ταυτόχρονα με τη δύναμη της εικονικής του έκφρασης που συμπλέει με τους διαφορετικούς σημειωτικούς τρόπους επικοινωνίας- βλέμματα που έχουν πολλά να πουν, σιωπηρούς διαλόγους, γλώσσα του σώματος, μουσική -μας βοηθά να αντιληφθούμε τον δικό μας κρυμμένο άνθρωπο και τις τεράστιες δυνατότητες αυτού.  

  H φετινή συνεργασία του Τσεχικού Κέντρου Αθήνας με την Κινηματογραφική Λέσχη Πετρούπολης θα είναι ιδαίτερα... διασκεδαστική με τρεις από τις πιο επιτυχημένες τσεχικές κωμωδίες όλων των εποχών.

Έχουν στόχο την καλύτερη γνωριμία με την τσεχική αίσθηση του χιούμορ και επομένως με την τσεχική νοοτροπία.