Για τη Μικρή Σάμα | EDITORIAL

Αν κάτι πρέπει να κρατήσεις από αυτό το ντοκιμαντέρ , δεν είναι η φρίκη , η κτηνωδία το αποτρόπαιο του πολέμου. Δεν είναι μόνο το πώς μέσα σε μια δεκαετία μια ολόκληρη χώρα καταστράφηκε. Δεν είναι πώς μια πόλη όπως το Χαλέπι που έσφυζε από ζωή και πολιτισμό μετατράπηκε σε ένα απέραντο νεκροταφείο. Αυτά είναι ήδη γνωστά. Αυτό που αναδεικνύεται μέσα από το ντοκιμαντέρ αυτό, είναι το τι σημαίνει επαναστατική πράξη. Όταν ο κλοιός γύρω σου σφίγγει, όταν οι περισσότεροι σιγά σιγά εγκαταλείπουν, όταν η Διεθνής κοινότητα στέκει άπραγη στις επιθέσεις νοσοκομείων, σχολείων και εσύ μένεις και αγωνίζεσαι με την ομάδα σου με τους συνανθρώπους σου, αυτοοργανώνεστε, προσπαθείτε να πάρετε την κατάσταση στα χέρια σας και ξαναστήνετε νοσοκομεία για να σώσετε, για να βοηθήσετε πηγαίνοντας κόντρα σε ένα παγκόσμιο σύστημα που αδιαφορεί , αυτό είναι μία γνήσια επαναστατική πράξη. Όταν παρόλο που διαισθάνεσαι το μάταιο του αγώνα σου και παρόλο που βλέπεις απροσπέλαστα εμπόδια να υψώνονται εμπρός σου, παρόλο που βλέπεις το χάος να σε κατακλύζει, εσύ δεν εγκαταλείπεις, δεν εγκαταλείπεις το όνειρο να μην αφήσεις τη χώρα σου, να σώσεις τους συνανθρώπους σου που κινδυνεύουν και να ελπίζεις ότι κάποτε θα τελειώσει όλο αυτό και θα ξαναχτίσετε τη χώρα σας (θέλω να γίνω αρχιτέκτονας όταν μεγαλώσω για να ξαναχτίσω το Χαλέπι από την αρχή, λέει ένα μικρό παιδί που η οικογένειά του αρνείται να φύγει από την πόλη αυτή) αυτό είναι μία γνήσια επαναστατική πολιτική πράξη. Γιατί στηρίζεις το όνειρο αυτού του παιδιού. Όταν αποφασίζεις να φέρεις εν μέσω πολέμου ένα παιδί γιατί δεν θέλεις να πεθάνει η ελπίδα, όταν καταφέρνεις να σώσεις μια τραυματισμένη έγκυο από θραύσματα βόμβας και να βγάλεις από μέσα της το παιδί της και καταφέρνεις στο παραπέντε να το σώσεις και όταν το γοερό κλάμα του μωρού που περιμένεις πώς και πώς να ακούσεις φτάνει στα αυτιά σου πιο δυνατό από τις βόμβες που σκάνε λίγα μέτρα πιο πέρα, και είναι αυτό που σε «σώζει» από αυτές, που σε ενδυναμώνει, που σε κάνει να μην λυγίσεις, να μην εγκαταλείψεις, τότε αυτό είναι μια γνήσια επαναστατική πράξη γιατί ξέρεις κατά βάθος ότι στάθηκες γενναίος μπροστά σε μια φαινομενικά αδύναμη επιλογή (ποιος είσαι εσύ να τα βάλεις με τη σαρωτική δύναμη του ιμπεριαλισμού) κατά βάθος όμως τη μοναδική επιλογή που στηρίζει την ελπίδα για έναν καλύτερο κόσμο. Μια ελπίδα που βοήθησες στο να διατηρηθεί. 

Η Γυαάντ αλ-Κατέμπ ήταν ένα κορίτσι που, γύρω στο 2015,άφησε την οικογένειά της στην επαρχία της Συρίας και πήγε στο Χαλέπι για να σπουδάσει οικονομικά. Είχε μια βιντεοκάμερα και της άρεσε να καταγράφει τους φίλους της, τη ζωή στο πανεπιστήμιο , τη ζωή στην πόλη. Μέσα από τη βιντεοκάμερά της μας μεταδίδει το κλίμα της αραβικής άνοιξης που ήταν και η αιτία των λαϊκών εξεγέρσεων που είχαν ήδη ξεκινήσει από το 2012 στις οποίες και η ίδια συμμετείχε ολόψυχα, πεπεισμένη και η ίδια και οι σύντροφοί της ότι η ανατροπή του Άσαντ του ανθρώπου που εκπροσωπούσε τη διαφθορά, την αδικία και την καταστολή ήταν θέμα χρόνου. Σε καμία περίπτωση δεν φανταζόταν ούτε η ίδια ούτε και ο λαός που με τις ειρηνικές του διαδηλώσεις ζητούσε την ανατροπή του προέδρου ότι θα οδηγούνταν σε έναν διευρυμένο εμφύλιο σπαραγμό και σε καμία περίπτωση δεν φανταζόταν ότι η χώρα τους θα μετατρεπόταν σε ένα εργαστήριο πειραμάτων του διεθνούς ιμπεριαλισμού. Κατά τη διάρκεια της φοιτητικής της ζωής η Γουάντ ,γνωρίζει , ερωτεύεται και παντρεύεται τον ακτιβιστή γιατρό Χάμζα και αποφασίζουν να φέρουν στον κόσμο ένα παιδί τη Σάμα. 

Η Σάμα (το όνομα στα αραβικά σημαίνει ουρανός) γεννιέται μέσα στο 2016 όταν πλέον η κατάσταση στο Χαλέπι έχει φτάσει στο απροχώρητο. Η πόλη βρίσκεται σε καθεστώς πολιορκίας, με ένα εκατομμύριο ανθρώπους σε ολόκληρη τη Συρία να οδηγούνται στη λιμοκτονία, ενώ βομβαρδίζονται ανηλεώς από τις δυνάμεις του Άσαντ και της Ρωσίας. Παρόλα αυτά μέσα σε κατάσταση πολιορκίας οι κάτοικοι στο Χαλέπι δεν το βάζουν κάτω και εξακολουθούν να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες αυτοοργάνωσης οι οποίες είχαν ξεκινήσει αρκετά νωρίτερα όταν ο Άσαντ κατέστειλε με σφαίρες, σφαγές και εφόδους ένστολων μισθοφόρων την εξέγερση του λαού εναντίον του. 

Και αποφασίζουν να μείνουν μαζί με ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού μέσα σε μία απομονωμένη πόλη που βομβαρδίζεται ανελέητα και που οι κάτοικοί της αναλαμβάνουν τη συλλογική διαχείριση τροφής και στέγης, την αυτοοργάνωση σπιτιών σε αυτοσχέδια νοσοκομεία, σχολεία, αυτοοργανωμένα media, ομάδες διάσωσης, αυτοδιαχείριση ρεύματος και νερού. Στηρίζουν δηλαδή την αντίσταση στην πόλη τους ακόμα και υπό το καθεστώς πολιορκίας και συνεχών βομβαρδισμών. Μέχρι τότε δεν τους πτοούν ούτε η χρήση απαγορευμένων από τις διεθνείς συνθήκες χημικών όπλων, ούτε το γεγονός ότι δεν υπάρχουν πλέον τρόφιμα ή φάρμακα, και ο πληθυσμός των 300000 που έχει απομείνει στο ανατολικό τμήμα της μεγαλύτερης πόλης της Συρίας, λιμοκτονεί.

Και εγκαταλείπουν, μόνο όταν το Χαλέπι έχει καταστραφεί ολοσχερώς και μόνο όταν καταστρέφεται και το τελευταίο αυτοοργανωμένο νοσοκομείο.

Όλα αυτά καταγράφονται μέσα από τη βιντεοκάμερα της Γουάντ. Γιατί το υλικό αυτής θέλει να το αφήσει παρακαταθήκη στην κόρη της, μαζί με ένα νοερό γράμμα όπου της εξηγεί τους λόγους του αγώνα του δικού της και των συνανθρώπων της . Να δείξει στην ίδια και σε όλο τον κόσμο τη φρίκη του πολέμου αλλά και την τεράστια δύναμη που έχουν οι άνθρωποι μέσα τους, μια δύναμη που τους κάνει να αντιστέκονται και να δημιουργούν μέσα στον πόλεμο ένα αντιπολεμικό κίνημα που θέτει ως στόχο του τον τερματισμό των διεθνών στρατιωτικών επεμβάσεων και αντιπαρατίθεται στον ολοκληρωτισμό που επελαύνει. 

Ένα πολύ σκληρό ντοκιμαντέρ. Που όμως αναρωτιέσαι βλέποντας το. Ποια γροθιά στο στομάχι είναι πιο δυνατή. Το να βλέπεις να βομβαρδίζουν το μοναδικό νοσοκομείο της περιοχής που έχει απομείνει και να ψεκάζουν με χλώριο τους ανθρώπους, προσωπικό και ασθενείς που βρίσκονται εκεί ή να περνάει στα ψιλά γράμματα το ναυάγιο των 170 προσφύγων που σημειώθηκε πριν λίγες μέρες γιατί κανένα κράτος δεν αναλάμβανε την ευθύνη να σώσει αυτούς τους ανθρώπους αφήνοντάς τους να θαλασσοπνιγούν όταν αναποδογυρίστηκαν οι βάρκες τους στα ανοιχτά της Μεσογείου. Και τι είναι πιο σκληρό τελικά… να βλέπεις τους ανθρώπους μέχρι την τελευταία στιγμή να μην θέλουν να εγκαταλείψουν την κατεστραμμένη πόλη τους, να μην έχουν κλάψει καθόλη τη διάρκεια των βομβαρδισμών και της πολιορκίας της πόλης τους, να μην έχουν λυγίσει από όλα αυτά τα αποτρόπαια που βλέπουν να συμβαίνουν γύρω τους, και να κλαίνε όταν αναγκάζονται να την εγκαταλείψουν ή να αναλογίζεσαι τη σκληρότητα που βίωσαν και που βιώνουν οι άνθρωποι αυτοί όταν πέρασαν τα σύνορα των πολιτισμένων δυτικών χωρών. Αναρωτιέσαι, αναλογίζεσαι αλλά κυρίως αφυπνίζεσαι . 

Γιατί ο κινηματογράφος δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Όμως μπορεί να αφυπνίσει συνειδήσεις. 

Και στο ντοκιμαντέρ αυτό η Γουάντ αλ-Κατέμπ, με τη συνεργασία του βραβευμένου με Emmy Βρετανού Έντουαρντ Γουάτς πετυχαίνουν σε εξαιρετικό βαθμό να αφυπνίσουν και να στείλουν το μήνυμα που αποτελεί και τον επίλογο του νοερού γράμματος της Γουάντ προς την Σάμα και προς όλα τα παιδιά του κόσμου.

«Παλέψαμε για τον πιο σημαντικό σκοπό αυτού του κόσμου. Εσύ και όλα τα παιδιά μας να μην ζήσετε ποτέ ξανά αυτό που ζήσαμε εμείς. Παλέψαμε για έναν ουρανό χωρίς μαχητικά αεροσκάφη ,χωρίς βόμβες…

Παλέψαμε για έναν καθαρό ουρανό...»