The Father | EDITORIAL

-Ποια είσαι εσύ; 

-Ποιος είναι αυτός;

-Ποιος είμαι εγώ;

Όταν πλέον οι αλλοιώσεις του εγκεφάλου του που έχει  προσβληθεί από τη  νόσο  Αλτσχάιμερ, έχουν καταλάβει ένα πολύ μεγάλο μέρος αυτού, ο  83χρονος Άντονι που τον υποδύεται ο επίσης 83χρονος Άντονι Χόπκινς, έχει απολέσει πλέον όλη του τη «νοητική αυτοβιογραφία». Δεν θυμάται ούτε το όνομά του… Δέντρο χωρίς φύλλα που το δέρνουν οι άνεμοι, οι βροχές τα χιόνια… Αντιμέτωπος με την απόλυτη μοναξιά στο πουθενά… Και παραδίδεται πλέον ηττημένος από τη νόσο στη στοργική αγκαλιά της γυναίκας που τον φροντίζει, επιστρέφοντας στην αρχέγονη μήτρα, να βυθίσει την "εμβρυακή" του ύπαρξη εκεί και να γαληνεύσει. Αφήνεται στη φροντίδα της γυναίκας-φροντιστή που στο πρόσωπό της συναντά τη μαμά του. Και εκείνη κατανοώντας τον, εκπληρώνει τον ρόλο αυτό επάξια, προστατεύοντάς τον από την παγωνιά της απώλειας, από το ψύχος του θανάτου. 

Το εναρκτήριο τραγούδι στην πρώτη σκηνή της ταινίας, μας προοικονομεί την ύπαρξη αυτής της απώλειας που ισοδυναμεί με τον ψυχικό θάνατο. 

"Ποιὰ δύναμη εἶσαι ἐσὺ ἀπὸ τὰ βάθη

ποὺ μ᾽ ἔκανες νὰ σηκωθῶ ἀργὰ

καὶ παρὰ τὴ θέλησή μου

ἀπὸ τὶς κλίνες τοῦ παντοτινοῦ χειμώνα;

Δὲν τηρᾶς πόσο ἄκαμπτος, πόσο ἄκαμπτος

καὶ φορτωμένος χρόνους εἶμαι,

μακριὰ ἀπ᾽ τὸ ν᾽ ἀντέξω τὴν ἄγρια παγωνιά;

Μόλις καὶ μετὰ βίας μπορῶ νὰ κινηθῶ καὶ ν᾽ ἀναπνεύσω,

ἄσε με, ἄσε με ξανὰ στὸ ψύχος τοῦ θανάτου" (μτφ. Μένιος Κουμανταρέας)

Είναι τα λόγια του τραγουδιού  "What Power art thou?" ή αλλιώς "Το τραγούδι της παγωνιάς" (από την όπερα King Arthur,του Henry Purcell) που ακούγονται και αποδίδουν ίσως με τον καλύτερο τρόπο την πορεία του Άντονι στην προσπάθεια του τη δική του και των φροντιστών του να επιβραδύνει όσο το δυνατό την εξέλιξη της νόσου…Είναι εκείνη η εσωτερική δύναμη που κάνει τον Άντονι να μην αποδέχεται αρχικά την πάθησή του να αντιστέκεται και να προσπαθεί με νύχια και με δόντια να κρατηθεί στην πραγματικότητα που διαρκώς όμως μέσα στο μυαλό του αλλάζει. Γίνεται δύσθυμος, αντικοινωνικός, σκληρός εκφράζοντας μέσω αυτών των συναισθημάτων του την απέλπιδη προσπάθεια του να κρατηθεί στην πραγματικότητα και να μην χάσει τα πάντα από αυτήν. Όμως ταυτόχρονα γίνεται και πολύ ευαίσθητος και πολύ  τρυφερός νιώθοντας ότι πλέον μόνο με τη βοήθεια των άλλων θα μπορέσει να συνεχίσει τη ζωή του. Νιώθοντας την πλήρη αδυναμία του που έχει επέλθει σταδιακά, τον φόβο και την ανασφάλεια που συνοδεύουν αυτή την αδυναμία...

Διεισδύουμε στον κόσμο του Άντονι. Διεισδύουμε στον κόσμο του Αλτσχάιμερ. Μπερδευόμαστε και εμείς μαζί του. Προσπαθούμε να καταλάβουμε, προσπαθούμε να τοποθετηθούμε χωροχρονικά στον κόσμο του, και δεν τα καταφέρνουμε. Χανόμαστε μαζί του… Καινούρια σπίτια, καινούρια αντικείμενα, καινούρια πρόσωπα προβάλλουν εμπρός μας και μας δημιουργούν μεγάλη σύγχυση. Ζούμε μέσα στον κόσμο του Άντονι. 

Είναι αριστουργηματικός ο τρόπος που ο σκηνοθέτης Φλόριαν Ζέλερ καταφέρνει να μας βάλει σε αυτόν τον κόσμο.  Στον κόσμο της άνοιας. Σκοτεινά δωμάτια, κλειστές πόρτες που όταν ανοίγουν ένας άλλος κόσμος ξεπροβάλει κάθε φορά...Ο κόσμος των σκόρπιων αναμνήσεων που έτσι σκόρπιες, ασύνδετες και απροστάτευτες παύουν πλέον να ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Ο ίδιος τους αποδίδει και ένα διαφορετικό περιεχόμενο. Αυτό που τον βολεύει κάθε φορά. Αυτό που βολεύει για να συναρμολογήσει τα σπασμένα πλέον κομμάτια τη διαλυμένης του ζωής...Μάταια όμως… 

Το "τραγούδι της παγωνιάς" διαδέχεται η Norma-Casta Diva ερμηνευμένη από την αξεπέραστη Μαρία Κάλλας όπου οι διαρκείς ανατροπές και οι εναλλαγές των συναισθημάτων, το έντονο και το ακραίο αυτών που χαρακτηρίζουν την αγνή ιέρεια, τη Νόρμα και που αποδίδονται άριστα από την άλλη ιέρεια της όπερας, εναρμονίζονται πλήρως με την ψυχική διαταραχή του Άντονι. Για να πάρει τελικά τη θέση όλων αυτών η σύνθεση του Μπιζέ (Les pêcheurs de perles "Οι αλιείς μαργαριταριών") όπου όλοι μαζί , ο Άντονι, η κόρη του και εμείς κλείνουμε τους κύκλους μας επιστρέφοντας στις γλυκές μας αναμνήσεις... Στη μητέρα του  ο Άντονι, στον μικρό της  μπαμπά η κόρη του, και εμείς ακούγοντας το υπέροχο αυτό κομμάτι, επιστρέφουμε σε ό,τι έχει σημαδέψει τη ζωή μας σε ό,τι έχουμε χάσει αλλά και  ό,τι κρατάμε βαθιά μέσα μας ζωντανεύοντας το μέσω της ανάμνησής του κι ας ξέρουμε ότι ποτέ πια δεν θα το ξαναζήσουμε. 

Ο Φλοριάν Ζελέρ πετυχαίνει να κάνει μια αριστουργηματική ταινία. Πολλοί οι λόγοι που οδηγούν σε αυτό. Το σενάριο της ταινίας του βραβευμένου με Όσκαρ Κρίστοφερ Χάμπτον («Επικίνδυνες σχέσεις») είναι βασισμένο στο ομώνυμο θεατρικό έργο του ίδιου σκηνοθέτη. Το μοντάζ που φέρει ιδιαίτερη και ξεχωριστή βαρύτητα στη συγκεκριμένη ταινία επιτυγχάνεται κατά τον καλύτερο τρόπο από τον Γιώργο Λαμπρινό. Η μουσική επένδυση δεν θα μπορούσε να είναι πιο ταιριαστή. Μερικές φορές έχεις την αίσθηση ότι τα κομμάτια γράφτηκαν για την ταινία. Γράφτηκαν για τους ήρωες της ταινίας. Η Ολίβια Κόλμαν υποδύεται άριστα τον ρόλο της κόρης. Της κόρης που φροντίζει, της κόρης που αρνείται να αποδεχτεί ότι χάνει τον πατέρα της, της κόρης που τελικά συνειδητοποιεί, με όλο το βάρος που φέρει αυτή η συνειδητοποίηση, ότι αυτός ο κύκλος της ζωής της έκλεισε οριστικά.

Και βέβαια τη μεγαλύτερη ευθύνη για το άρτιο αποτέλεσμα, φέρει ο πρωταγωνιστής. Υποκλινόμαστε στο μεγαλείο του εξαιρετικού 83χρονου πλέον ηθοποιού Άντονι Χόπκινς. Του πατέρα που μεταμορφώνεται σε μικρό μπαμπά και γίνεται ο μικρός μπαμπάς όλων μας. Που θέλουμε να τον κρατήσουμε στην αγκαλιά μας, που νιώθουμε την ανάγκη να τον γαληνεύσουμε, να τον ζεστάνουμε,  να θυμηθούμε μαζί του τους δικούς μας μικρούς μας μπαμπάδες που όταν ήμασταν μικροί, η αγκαλιά τους ήταν τόσο μεγάλη για εμάς και όταν εκείνοι μίκρυναν χώρεσαν στη δική μας και να θυμηθούμε ότι εκείνες οι στιγμές της αντιστροφής των ρόλων μας ήταν ίσως οι στιγμές που μας έκαναν να νιώσουμε το μεγαλείο της αγάπης. Γιατί η αγάπη αυτό είναι. Καταργεί ρόλους, καταργεί στερεότυπα και είναι εκεί να προσφέρει και να προσφερθεί να ζεστάνει, να γλυκάνει, να λυτρώσει. 

Στην 93η απονομή των βραβείων Όσκαρ, η ταινία απέσπασε το Όσκαρ Διασκευασμένου Σεναρίου και ο Άντονι Χόπκινς κέρδισε επάξια, το βραβείο Α’ Ανδρικού ρόλου για τον ρόλο του σε αυτή την ταινία.